Atak atomowy na
Hiroszimę i Nagasaki
Jedyne dwa ataki atomowe w historii, których dokonano w 1945 roku: 6
sierpnia o godzinie 8:15 w Hiroszimie, a 9 sierpnia o godzinie 11:02 w Nagasaki.
Sytuacja w lecie 1945 roku
Po kapitulacji Wehrmachtu wysiłki wielkich mocarstw zostały skierowane na
pokonanie Japonii. Armia amerykańska, stosując doktrynę
żabich skoków, nieuchronnie zbliżała się do głównych wysp japońskich. Od
czerwca 1945 roku dowództwo USAAF regularnie wysyłało swoje "Superfortece" B-29 na miasta japońskie. Mimo licznych
nalotów, Japonia nie zgadzała się na bezwarunkową
kapitulację. Wobec tego naczelne dowództwo planowało operację pod kryptonimem
"Olympic", które zakładało desant 777 tysięcy żołnierzy amerykańskich
na wybrzeżu Kiusiu.
Jednak ze względu na wielkie koszty operacji i przewidywane straty szukano
alternatywy.
Budowa bomby
Amerykański program budowy bomby jądrowej pod kryptonimem Projekt Manhattan rozpoczęto już w 1942 roku na polecenie prezydenta F.D. Roosevelta.
W pracach nad zbudowaniem bomby brali udział najznakomitsi fizycy, wśród nich
wielu noblistów. Nie tylko Amerykanie prowadzili
badania nad bronią atomową. Niemcy także, lecz na mniejszą skalę.
Pierwszy próbny wybuch bomby odbył się 16 lipca 1945 roku na poligonie wojskowym w stanie Nowy Meksyk.
Wszyscy naukowcy i obserwatorzy byli zaskoczeni siłą rażenia tej broni.
Atak na Hiroszimę
i Nagasaki
Załoga
(niekompletna) Superfortecy B-29"Enola Gay",
która zrzuciła "Little Boya"
Na Konferencji
poczdamskiej sekretarz wojny Henry Stimson poinformował prezydenta Trumana, że prace nad bombą zostały ukończone i
w przeciągu trzech tygodni może zostać zrzucona na jedno z miast japońskich.
Brano pod uwagę Hiroszimę, Kokurę lub Niigatę – były to miasta, które do tej pory
nie ucierpiały w najmniejszym stopniu od ataków ogniowych. 26 lipca Truman ogłosił tzw. deklarację
poczdamską, w której jednoznacznie określił sposób zakończenia wojny
– bezwarunkowa kapitulacja cesarstwa. Tego też dnia na wyspę Tinian przybył ciężki krążownik USS
"Indianapolis", przywożąc elementy bomby nazwanej "Little Boy"
(Chłopczyk). Przez dwa dni japoński rząd obradował nad deklaracją.
Wreszcie ogłoszono, że Japonia nie zgadza się na postawione
warunki.
W dniu 31 lipca montaż "Little Boy"
został zakończony. Następnego dnia bomba była gotowa do użycia. W tym czasie
pułkownik Paul Tibbets,
dowódca specjalnie utworzonej do przeprowadzenia akcji 509. Grupy Złożonej (Composite
Group), skrupulatnie dobierał sobie załogę do zrzucenia "Little Boya". Po południu 5 sierpnia generał Curtis LeMay potwierdził misję zaplanowaną na
następny dzień. Do realizacji zadania wyznaczono łącznie siedem Superfortec B-29.
Pierwsze trzy miały rozpoznać pogodę nad wyznaczonymi celami - Hiroszimą, Kokurą iNagasaki (Niigatę wyłączono, prawdopodobnie
ze względu na pogodę). Bombę załadowano do maszyny Tibbetsa, którą nazwał
"Enola Gay"
(nr boczny 82). Kolejna Superforteca znajdowała się na wyspie Iwo Jima w stałym pogotowiu, na wypadek
kłopotów technicznych. Razem z Tibbetsem miał lecieć "The Great
Artiste", wyposażony w aparaturę kontrolno-pomiarową przeznaczoną do
określenia efektów wybuchu oraz samolot z numerem 911, z obsadą naukowców
wyposażonych w kamery i sprzęt do fotografowania.
Mieszkańcy Hiroszimy
w drodze na uroczystości rocznicowe 6 sierpnia 2004przechodzą obok Kopuły Bomby A,
budynku, który znalazł się prawie pod eksplodującą bombą.
Bomba "Little Boy" (Chłopczyk)
zrzucona na Hiroszimę
Bomba
"Fat Man" (Grubas, Tłuścioch) zrzucona na Nagasaki
Hiroszima
Start rozpoczął się o 2:45 6 sierpnia. Piętnaście
minut później inż. Parsons wraz z podporucznikiem Jeppsonem rozpoczęli ostatni
montaż urządzenia detonującego. O 5:52 samolot "Enola Gay"
spotkał się nad Iwo Jimą z trzema pozostałymi B-29. O 7:25 pilot bombowca sprawdzającego
pogodę nad Hiroszimą przekazał, że warunki atmosferyczne są dobre. O 7:30
Parsons po raz ostatni wszedł do komory bombowej i uzbroił bombę. O 8:15:19 na
miasto została zrzucona, po raz pierwszy w historii, bomba atomowa.
"Little Boy" wybuchł o 8:16:02 (czasu
Hiroszima), 43 sekundy po zrzuceniu z "Enoli Gay", 508 metrów nad
dziedzińcem szpitala Shima, 170 metrów na pd.-wsch. od mostu Aioi, w który celował
bombardier Thomass Ferebee. Wybuch miał siłę ok. 13 kiloton TNT.
Nad centrum miasta zaczął formować się gigantyczny słup dymu, przybierając
kształt grzyba. Jego wysokość sięgała kilkunastu kilometrów. Szacuje się, że
zginęło około 30% populacji miasta (70 - 90 tysięcy mieszkańców), a liczba ta
do dziś jest sporna. Z 76 tys. budynków w Hiroszimie, 70 tys. zostało
zburzonych lub uszkodzonych, w tym 48 tys. Całkowici.
Nagasaki
Zrzucenie bomby na Hiroszimę nie doprowadziło do
bezwarunkowej kapitulacji Japonii (silne stronnictwo wojskowych w Tokio,
przekonywało cesarza, że Amerykanie dysponowali tylko jedną bombą). Amerykanie
zdecydowali więc o kontynuowaniu "nalotów atomowych". Dodatkowym
czynnikiem motywującym do szybkiego zakończenia wojny z Japonią były szybkie
postępy ofensywy radzieckiej w Mandżurii.
9 sierpnia Amerykanie wykonali kolejny nalot. Tym razem dokonał
tego, również należący do 509. Grupy Tibbetsa, B-29 o nazwie "Bock's
Car" (od nazwiska jego d-cy Fredericka Bocka). Samolot wystartował z
Tinianu o 3:47, a jego pierwszym pilotem był mjr Charles W. Sweeney. O
wiele bardziej złożona implozyjna bomba plutonowa "Fat Man"
spadła na Nagasaki.
Pierwotnie celem miała być Kokura,
jednak zbyt duża pokrywa chmur uniemożliwiająca celowanie optyczne oraz coraz
bardziej aktywna japońska obrona p.lot nad miastem, spowodowała zmianę obiektu
ataku.
Bombowiec (pomimo 50 min oczekiwania nie spotkał się
nad Yakushimą ze swoją eskortą) skierował się nad cel rezerwowy - Nagasaki.
Pogoda nad tym miastem była lepsza, jednak pomimo to bomba nie została zrzucona
precyzyjnie. Również tu zastano chmury i ostatecznie wybuchła ona ok. 3 km od
planowanego celu, nad dzielnicą Urakami,
w której znajdowała się między innymi katolicka katedra. Bomba wybuchła o 11:02
czasu lokalnego z siłą ocenianą później na 22 kiloton TNT.
Z punktu widzenia militarnego błąd był kosztowny,
ponieważ otaczające dzielnicę wzgórza osłabiły siłę fali uderzeniowej.
"Fat Man", pomimo, że blisko dwukrotnie silniejszy niż "Little
Boy" w Hiroszimie, spowodował mniejsze szkody w ludziach i zabudowaniach.
Niemniej jednak miasto zostało całkowicie zniszczone w promieniu ok. 1,6 km od
miejsca wybuchu, a do sporych zniszczeń w dalszych jego częściach doprowadziły
liczne pożary. Szacuje się, że eksplozja "Fat Mana" zabiła 40-70 tys.
osób (do końca roku 1945 zmarło 70 tys. ludzi[3]), w tym nieznaną liczbę uchodźców z Hiroszimy.
Skutki ataku
Mapa
pokazująca trasy lotów bombowców B-29 nad Hiroszimę i Nagasaki
Ataki bronią atomową wciąż nie przekonywały japońskich
władz do kapitulacji. Kręgi wojskowe były zdecydowane dalej prowadzić wojnę.
Dopiero 10 sierpnia cesarz Hirohito rozkazał przyjąć propozycję Amerykanów i to jego
autorytet, niezaprzeczalny dla żadnego ówczesnego Japończyka w dużym stopniu
zadecydował o kapitulacji kraju. Jedynym warunkiem japońskiej propozycji
przekazanej za pośrednictwem Szwajcarii było, aby Hirohito zachował tytuł i
pozycję cesarza (prerogatywy). Tego samego
dnia wieczorem Truman przyjął kapitulację Japonii i nazajutrz rozkazał
wstrzymanie wszelkich operacji wojskowych (kolejny nalot atomowy z użyciem
bomby "Fat Man II" był przygotowywany na 17-18 sierpnia[4]). 15 sierpnia cesarz wygłosił orędzie, w którym
ogłosił zawieszenie broni. 2 września na pokładzie pancernikaUSS "Missouri" Japonia podpisała akt "bezwarunkowej kapitulacji".
Oceny długoterminowych skutków ataków jądrowych na
Hiroszimę i Nagasaki nie są jednoznaczne. Według części szacunków w ciągu
kolejnych 6 lat na chorobę popromienną umarło jeszcze 60 tysięcy ludzi.
Oszacowanie rzeczywistych strat (zabici i zmarli w
ciągu pierwszego dnia po wybuchu) jest niemożliwe. Oficjalne szacunki
amerykańskie w 1945 roku mówiły o 70. 000 śmiertelnych ofiar w Hiroszimie.
Jezuici mający swoja misję w Hiroszimie podawali liczbę co najmniej 100. 000
zabitych[5]. Później liczba ta stopniowo rosła, co należy
przypisać chorobie popromiennej i skażeniu radioaktywnemu.
W wyniku badania prowadzonego przez wspólną komisję japońsko-amerykańską,
które objęły ponad 86 tys. ludzi i trwały do lat 60. udało się bezsprzecznie
udowodnić związek tylko 800 zgonów z wybuchem. Badacze zadawali ludziom bardzo
szczegółowe pytania (np. "na jakim przedmieściu, jakiej ulicy, w którym
domu znajdował się pan, gdy bomba detonowała?") i na tej podstawie starali
się wyliczyć dawkę promieniowania jaka przypadła każdej osobie oddzielnie.
Śledząc dalsze losy tych osób ustalono że:
§ 89 zachorowało na nowotwory krwi;
§ 440 zmarło na guzy nowotworowe;
§ 250 padło ofiarą popromiennych
zawałów serca;
§ 30 noworodków przyszło na świat z
upośledzeniem umysłowym.
§
Hibakusha
Osoby, które zostały pokrzywdzone bezpośrednio w wyniku wybuchów bomb
atomowych, lub są dziećmi pokrzywdzonych w ten sposób matek, mają w Japonii
status hibakusha ("ludzie dotknięci eksplozją"). Otrzymują od
rządu specjalny zasiłek, dodatki związane z kosztami leczenia chorób będących
następstwem napromieniowania, oraz prawo do refundacji kosztów pogrzebu. Jedyną
osobą, która uzyskała podwójny status hibakusha w związku z przeżyciem zarówno
wybuchu w Hiroszimie jak i w Nagasaki, był zmarły w styczniu 2010 Tsutomu
Yamaguchi.
Porównanie z innymi atakami lotniczymi II wojny światowej
Atak atomowy na Hiroszimę i Nagasaki (pomimo swej diabolicznej wymowy) nie
był najkrwawszym atakiem lotniczym podczas II wojny światowej. Więcej
ludzi zginęło 9/10 marca 1945 podczas nocnego nalotu dywanowego na Tokio przy użyciu bomb zapalających -
straty w zabitych wyniosły ok. 120 000 osób. Najkrwawszym atakiem w Europie
była seria nalotów na Drezno 13/14 lutego 1945 roku. Liczba ofiar wyniosła tu
również ponad 100 000 ludzi i jest trudna do oszacowania, ponieważ nie znana
jest liczba uchodźców z Prus Wsch., którzy znaleźli
się w mieście podczas nalotu, uciekając przed Armią Czerwoną. Istnieje
możliwość, że była ona wyższa niż w Tokio. Procentowo Hiroszima i Nagasaki nie
mają sobie jednak równych: w wypadku Hiroszimy było to co najmniej 30%, a
Nagasaki nawet 50%, podczas gdy w Tokio i Dreźnie "tylko" ok. 10%
populacji
|
Adresy do stron innych uczniów |
FIZYCZNA |
HISTORYCZNA |
|
Łukasz Szymanowszki |
|
|
|
Maciej Garczyk |
|
|
|
Marcin Kędzierski |
|
|
|
Do mojej GEOGRAFICZNEJ |
||
|
Do mojej CHEMICZNEJ |
||
|
Do mojej MATEMATYCZNEJ |
||
|
Do mojej FIZYCZNEJ |
||